Aktualizacja 18 maja 2021
Porozumienie wyjątkowe zawierane jest pomiędzy polską instytucją ubezpieczeniową (ZUS-em) a instytucją ubezpieczeniową z innego państwa zaangażowanego w przypadku, gdy pracodawca lub przedsiębiorca z Polski nie spełniają warunków delegowania pracowników lub delegowania działalności gospodarczej. Jest to zazwyczaj ostatnia deska ratunku dla przedsiębiorców, którzy nie uzyskali zaświadczenia A1 lub nie dochowali warunków, na jakich otrzymali to zaświadczenie.
Kiedy warto złożyć wniosek o zawarcie porozumienia wyjątkowego?
Jeśli zatem przed złożeniem wniosku o zaświadczenie A1 wiesz, że np. okres delegowania działalności gospodarczej lub pracownika za granicę wyniesie więcej niż 24 miesiące, powinieneś od razu złożyć wniosek w ZUS-ie o zawarcie porozumienia wyjątkowego. Podstawą prawną tego porozumienia jest art. 16 Rozporządzenia 883/2004. Porozumienie wyjątkowe można zawrzeć również w trakcie delegowania, gdy obowiązuje zaświadczenie A1 lub w ogóle go nie wydano – w sytuacji, gdy z góry jest wiadomo, że nie zostaną spełnione przesłanki do ustalenia lub zachowania polskiego ustawodawstwa.
W przypadku gdy np. przekroczysz limit 24 miesięcy delegowania, nie osiągniesz wymaganego obrotu w Polsce lub za granicą, przekroczysz limit pobytu w Polsce lub za granicą, nie prowadzisz znacznej części działalności w Polsce, pracownik bezpośrednio przed rozpoczęciem oddelegowania nie podlegał przez okres jednego miesiąca polskiemu ustawodawstwu, koniecznie zwróć się z wnioskiem do ZUS o zawarcie porozumienia wyjątkowego.
Porozumieniem wyjątkowym można również objąć okres przeszły.
Wniosek o zawarcie porozumienia wyjątkowego
Wniosek o zawarcie porozumienia wyjątkowego składasz do oddziału ZUS właściwego dla siedziby twojej firmy, jednakże rozpatrywany jest on przez specjalnie do tego delegowany Oddział ZUS w Kielcach.
Pismo z wnioskiem powinno zawierać:
- nazwę firmy, adres i numery identyfikacyjne: NIP, REGON,
- dane delegowanego pracownika: imię, nazwisko, datę urodzenia i numer PESEL,
- wnioskowany okres, na jaki ma zostać zawarte porozumienie wyjątkowe,
- adres miejsca wykonywania pracy na terenie państwa UE,
- rodzaj działalności prowadzonej przez przedsiębiorstwo w Polsce,
- datę podjęcia pracy na terenie państwa oddelegowania po raz pierwszy,
- czy dla pracownika były już wcześniej potwierdzane formularze,
- informację, czy w okresie delegowania pracownik nadal będzie pozostawał w stosunku pracy z przedsiębiorcą delegującym,
- czy wynagrodzenie będzie pracownikowi wypłacane przez przedsiębiorstwo delegujące, z którym ma zawartą umowę o pracę,
- informację, czy pracownik wyraża zgodę na utrzymanie stosowania polskiego ustawodawstwa,
- informacje, w jakim zakresie przedsiębiorstwo prowadzi działalność w Polsce i w państwie wykonywania pracy.
Procedura zawierania porozumienia wyjątkowego trwa od 2 do 3 miesięcy, a jej wynik zależy od zgody instytucji państwa, w którym następuje wykonywanie delegowanej działalności. Okres obowiązywania porozumienia wyjątkowego wynosi maksymalnie 5 lat. W szczególnie uzasadnionych przypadkach porozumienie można zawrzeć na okres 8 lat.
