Zwolnienie delegowanego pracownika a zaświadczenie A1

Aktualizacja 18 maja 2021

zwolnienie z pracy a zaświadczenie A1Zatrudnienie pracownika wiąże się z licznymi obowiązkami natury prawnej i faktycznej. To z kolei rodzi dużą odpowiedzialność. Z punktu widzenia pracodawcy nawiązanie stosunku pracy z nową, na ogół nie znaną osobą to także ryzyko. Ryzyko tego, że poświęcony czas i koszty na stworzenie miejsca pracy mogą szybko pójść na marne, gdy pracownik zmieni zdanie odnośnie chęci świadczenia pracy lub okaże się osobą, z którą to pracodawca z różnych przyczyn nie będzie chciał kontynuować współpracy.
Powyższe problemy i ryzyka stają się donioślejsze, gdy nowozatrudniony pracownik został delegowany do pracy za granicę. W takiej sytuacji pracodawca na ogół musi uzyskać dla pracownika zaświadczenie A1 na oznaczony okres. Problemy pojawiają się, gdy przed upływem okresu obowiązywania zaświadczenia stosunek pracy/zlecenia z różnych przyczyn ustanie. Zwolnienie delegowanego pracownika przed upływem okresu obowiązywania zaświadczenia A1 może powodować jego anulowanie.  Sposób postępowania pracodawcy w takiej sytuacji zależy od rodzaju zaświadczenia A1 jakie posiadał pracownik.

Zwolnienie pracownika delegowanego na podstawie art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004

W przypadku skrócenia okresu zatrudnienia pracownika dla którego wydane zostało zaświadczenie A1 z art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 należy zgłosić ten fakt do właściwego oddziału ZUS, aby ten mógł dokonać korekty zaświadczenia. Zgłoszenia tego dokonuje się na formularzu US-35. Uzupełniając go, wśród przyczyn złożenia tego dokumentu należy wskazać wcześniejsze zakończenie wykonywania pracy. Pojawia się pytanie: Czy w przypadku skrócenia okresu obowiązywania zaświadczenia A1 można wysłać w miejsce zwolnionego pracownika inną osobę w celu jego zastąpienia? Co do zasady delegowanie pracownika w celu czasowego wykonywania pracy za granicą nie może dotyczyć sytuacji zastąpienia innego delegowanego wcześniej pracownika. Niemniej jednak w przypadku gdy z delegowanym pracownikiem nastąpiło wcześniejsze rozwiązanie stosunku zatrudnienia, pracodawca może delegować w jego miejsce innego pracownika na okres pozostały do wygaśnięcia zaświadczenia A1 zwolnionego pracownika.

Skrócenie okresu pracy pracownika z zaświadczeniem A1 z art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 (praca naprzemienna)

Sprawa jest znacznie bardziej skomplikowana przy skróceniu współpracy z pracownikiem, który miał wydane zaświadczenie A1 na pracę naprzemienną w Polsce i za granicą. Zaświadczenie A1 z art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 jest wydawane bowiem na okres, w którym pracownik raz pracuje za granicą, a raz w Polsce. Konfiguracja czasu i miejsca pracy wynika z przedkładanego do ZUS harmonogramu pracy. Doświadczenie klientów pozwala zadać pytanie: Co jeśli pracownik, który miał wydane zaświadczenie A1 na pracę naprzemienną, zakończył współpracę z pracodawcą wykonując pracę tylko za granicą?

Przykład: Pracownik miał wydane zaświadczenie A1 na okres od 01.01.2020 r. do 30.06.2020 r. Zgodnie z harmonogramem pracy: w styczniu, marcu, maju praca miała być wykonywana w Niemczech; w lutym, kwietniu, czerwcu praca miała być wykonywana w Polsce. W dniu 29.01.2020 r. pracownik zerwał umowę z pracodawcę ze względu na chorobę i wrócił do Polski.

W takiej sytuacji pracownik “nie zdążył” wykonać pracy w Polsce, a więc nie spełnił warunków z harmonogramu pracy i zaświadczenia A1. W opisanej sytuacji ZUS anuluje zaświadczenie A1 takiego pracownika i ustali ustawodawstwo kraju, w którym doszło do wykonywania pracy. ZUS argumentuje w takich sytuacjach, że zaświadczenie A1 z art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 obliguje pracownika do wykonywania pracy naprzemiennej w przynajmniej dwóch różnych krajach (w tym w Polsce). Jeśli natomiast przed ustaniem zatrudnienia i upływem okresu obowiązywania zaświadczenia A1 miało miejsce wykonywanie pracy tylko za granicą, to brak jest podstaw do objęcia takiego pracownika ustawodawstwem polskim. Pracodawcom ciężko pogodzić się z takimi konsekwencjami, gdyż według nich często nie ponoszą oni winy za wcześniejsze rozwiązanie umowy o pracę/zlecenie. Tymczasem jednak przepisy są nieubłagane i nie uzależniają ustalenia konkretnego ustawodawstwa od winy pracodawcy w ustaniu zatrudnienia.

Czy jest możliwe pozostanie w polskim ustawodawstwie?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy. Jeżeli bowiem pracodawca spełnia warunki umożliwiające delegowanie pracowników na podstawie art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 może starać się o zmianę podstawy prawnej wydanego zaświadczenia A1 z art. 13 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004 na art. 12 ust. 1 Rozporządzenia 883/2004. Opisany zabieg prawny pozwoli na pozostawienie pracownika w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Niemniej jednak warunki uzyskania zaświadczenia A1 na czasowe wykonywanie pracy tylko za granicą są dość rygorystyczne i dla wielu przedsiębiorców mogą okazać się nie do spełnienia. Tym pracodawcom, którzy nie spełniają warunków do czasowego oddelegowania pracowników za granicę polecam złożyć wniosek do ZUS o zawarcie porozumienia wyjątkowego.

Click to rate this post!
[Total: 1 Average: 5]